De LimburgCollectie uitgelicht #18: Het Maas Binnenvaartmuseum

De LimburgCollectie is de spiegel van de Limburgse samenleving, vastgelegd in collecties van musea, archieven, bibliotheken en verenigingen. Het is een rijke, veelomvattende verzameling van publicaties in of over Limburg en objecten die de geschiedenis van Limburg in zich dragen. Denk aan boeken en oude drukken, kaarten, grafiek, reisverslagen van Jezuïeten, maar ook aan kunstobjecten, artefacten en archiefstukken. Als samenwerkende organisaties willen wij deze LimburgCollectie behouden voor de toekomst, (digitaal) toegankelijk maken, bekendheid geven en op een aansprekende manier laten beleven door een zo breed mogelijk publiek.

Wat is er allemaal te vinden in de #LimburgCollectie? Om dat te laten zien zullen we iedere maand een bijzonder stuk delen uit een van de collecties van de deelnemers en partners. Deze maand stelt het Maasbinnenvaartmuseum uit Maasbracht zich voor en vertellen zij je meer over de 'kolentip'. 

Het Maasbinnenvaartmuseum

Het Maas Binnenvaartmuseum is gevestigd in een gebouw aan de Havenstraat, op een schitterende locatie aan de haven. Vanaf de oprichting in 1985, maar ook daarvoor al, heeft het museum zich gericht op het verzamelen, bewaren en beheren van de voorwerpen die met de scheepvaart te maken hebben.

Momenteel bezit het museum een grote collectie waarin scheepsmodellen en voorwerpen die in de scheepvaart gebruikt worden zijn opgeslagen. Denk aan ankers, scheepsroeren en geleidelichten. Een bijzondere plaats in de collectie wordt ingenomen door de maquette van het Schepenkerkhof, gemaakt ter herdenking van alle schepen in de Maasbrachter haven die op 30 september 1944 door het Duitse leger tot zinken werden gebracht. 

De wanden van de expositieruimte worden gebruikt om een aantal thema’s te belichten, zoals de Maas en het Julianakanaal, modellen van sluiscomplexen, het leven aan boord, de schippersbeurs en een scheepswerf. Sinds een aantal jaren is de kelderruimte in het museum ingericht als expositieruimte, speciaal gericht op de grindwinning. Ook archeologische vondsten worden hier tentoongesteld. De jongste aanwinst van het museum is de Stuurhut aan de haven. Van heb je een schitterend uitzicht. In de hut zijn een aantal animatiefilms te bekijken.

 De kolentip

De Maas is tussen Maastricht en Maasbracht vanwege de soms lage waterstanden niet goed bevaarbaar. Voor de binnenscheepvaart vormde dit een groot probleem. Om de Noord-Zuidverbinding voor de binnenvaart weer op orde te brengen is het Julianakanaal gegraven. De Staatsmijnen zochten in deze periode naar een goede transportmogelijkheid van de kolen vanuit de mijnen. De beste manier was uiteraard per schip. De dichtstbijzijnde haven was in Maasbracht, waar de Staatsmijnen een kolentip lieten aanleggen. Deze kwam in 1929 gereed.

De kolen werden per trein vervoerd naar het station in Echt, vervolgens via de bestaande tramlijn van Sittard naar Roermond gestuurd en middels een aftakking naar de haven in Maasbracht. In de haven aangekomen werden de wagons één voor één op een draaischijf gereden, de schijf werd een kwart slag gedraaid, de wagon werd opgetakeld en leeg gestort in het klaarliggende schip.

Deze situatie heeft enkele jaren geduurd, tot het kanaal gereed kwam in 1935. De Staatsmijnen lieten in Born een kolentip bouwen waar de overslag van de kolen vanaf die tijd gebeurde. De kolentip in Maasbracht werd ontmanteld, alleen het betonnen onderstel herinnert nog aan deze periode. Heden ten dage is een restaurant met de gelijknamige naam op dit onderstel gevestigd. Het model dat is gemaakt door de vader van de huisarts Erik Ficken herinnert ons nog dagelijks aan deze periode, en aan een tijd waarin de haven van Maasbracht geworden is tot wat ze nu is.